OSI MODELİ NEDİR ?

   OSI MODELİ NEDİR ?

Yedi katmandan oluşan ve iki bilgisayar arasında ki iletişimi nasıl olacağını tanımlamaktan başka bir şey değildir.

ISO(INTERNATIONAL ORGANIZATION FOR STANDARDIZATION ) tarafından geliştirilmiştir.

OSI öncesindeki dönemde yalnızca bilgisayar donanımları üreten kuruluşlara özgü ağlar bulunurken bu ağların özellikleri çoğunlukla yalnızca o üreticinin donanımının bağlanmasına izin veriyordu.

Onlardan ayrı olarak OSI, çeşitli üreticilerin ürünlerinin bağlanabileceği bir ağ için, bir sektör etkinliği olarak ortaya çıkmıştır. 

OSI Modeli herhangi bir donanım ya da bilgisayar ağı tipine göre değişiklik göstermemektedir. 

OSI’nin amacı ağ mimarilerinin ve protokollerinin bir ağ ürünü bileşeni gibi kullanılmasını sağlamaktır.

OSI katmanlardan oluşmaktadır ve her katmanda ayrı ayrı uygulamalar bulunmaktadır.

Katmanlar Arasındaki İlişki

Her bir katmanın görevi bir üst katmana servis sağlamaktır.

İki bilgisayar arasındaki iletişimde katmanlar sırasıyla iletişim kurarlar; eş düzeydeki katmanlar aslında doğrudan iletişim kurmazlar ancak aralarında sanal bir iletişim oluşur.

 Bu katmanlar:

Her bir katmanın buradaki sadece görseldeki görevleri hariç bir çok bağlantısıyla bulunmakla beraber katmanların başlıca görevleri bazı alanlarla ilgili biraz olsun anlatmaya çalışacağım.

      UYGULAMA KATMANI (APPLICATION LAYER)

Göndericiye en yakın katmandır.

Bizlere bu katmanda çeşitli SOFTWARE ’ler kullanarak (CHROME, FIREFOX, SKYPE vb.) verilerini oluştururlar yani bu yazıyı okuduğunuzda yaptığınız hareketler vb. bu katmanda oluşuyor.

End user ile uygulamalar arasındaki süreçleri destekler.

Dosya aktarımları, mail ve diğer network yazılımı hizmetleri için uygulama hizmetinden sorumludur.

E-posta ve veritabanı gibi uygulamalar bu katman aracılığıyla yapılır.

SSH, telnet, FTP, TFTP, SMTP, SNMP, HTTP, DNS protokolleri ve tarayıcılar bu katmanda çalışır.

                                             SUNUM KATMANI (PRESENTATION LAYER)

Bu katman en önemli görevi gönderilecek olan verilerin diğer bilgisayara anlaşılacak şekilde çevrilmesidir yani ekrana gelen çıktıdan sorumludur.

Datayı şifreleme ve şifre çözme işlemi bu katmanda gerçekleşir.

Uygulama katmanına verileri yollar daha sonra bu katmanda verinin yapısı, biçimi ile ilgili düzenlemeler yapılır.

GIF, JBPEG, PNG, TIFF, ASCII vb. bu katmanda oluşur ve çıktıya dönüşür.

Bu katman çoğunlukla network ile ilgili olmamakla birlikte kastedilen şey aynı dosyayı okuyabilen programlar kullanmaktadır.

                                           OTURUM KATMANI (SESSION LAYER)

Bir bilgisayar birden fazla bilgisayarla aynı anda iletişimde bulunduğu için doğru bilgisayarla bağlantı kurmayı sağlar.

Uygulamalar arasındaki bağlantıların kurulması, yönetimi ve sonlandırılmasından sorumludur.

Bu katmanda sunum yollanacak veriler farklı oturumlarla birbirinden farklı bir biçimde yapılır.

Örneğin:

X bilgisayarı Y üzerindeki yazıcıya yazı yazdırırken, Z bilgisayarı Y üzerindeki diske erişiyorsa, Y hem X ile olan, hem de Z ile olan iletişimini aynı anda sürdürmek zorundadır.

Oturum ve bağlantı koordinasyonu bu katmanda yapılır anlaşılacağı üzere yani uygulamalar arasındaki bağlantıların kurulması, yönetimi ve sonlandırılması bu katmanda gerçekleşir.

NetBIOS, RPC, Named Pipes ve Sockets gibi protokoller farklı bilgisayarlarla aynı anda olan bağlantıları yönetme imkanı sağlar.

NetBIOS Nedir?

Açılımı “Network Basic Input Output System” yani Temel Ağ Giriş / Çıkış sistemidir ve default 139 numaralı portta çalışır.

Bilgisayarları ve diğer paylaşılan kaynakları tanımak ve bulmak amacıyla kullanılır.

Sockets Nedir?

Tek bir TCP bağlantısı üzerinden tam çift yönlü iletişim kanalı sağlayan bir bilgisayar protokolüdür.

Sunucuya farklı bir sunucudan veri aktarımını sağlayarak sunucular arasında etkileşim sağlar.

                                                   ULAŞIM KATMANI (TRANSPORT LAYER)

Bu katmanda üst katmandan gelen veriler ağ paketi boyutunda parçalanır.

 Bu katman alt katmanlar ve üst katmanlar arasında geçit görevi görür.

Bu katmanda veriler segment halinde taşınır.

Üst katmana taşıma servisi sağlarken ağın servis kalitesini artırır.

Verilerin uçtan uca iletimini sağlar, zamanında ulaşıp ulaşmadığını kontrol eder.

SPX, TCP/IP, UDP gibi protokoller bu katmanda çalışır.

Bu protokoller hata kontrolü gibi görevleri de yerine getirir.

Taşıma katmanı ayrıca veriyi üst katmanlara taşıma görevi yapar.

• TCP NEDİR?

TCP(Transmission Control Protocol) ve IP (Internet Protocol) protokollerinin birleştirilmesiyle oluşturulan internet üzerindeki bir iletişim metodudur.bu metot sayesinde bilgisayarlar birbirleriyle harberleşebilir. bilgisayarlar arası veri iletişiminin kurallarını koyan bir iletişim protokolleri bütünüdür

• SPX NEDİR?

Tıpkı TCP gibi taşıma katmanında TCP görevleri mantığınca çalışır.

• UDP NEDİR?

UDP (User Datagram Protocol - Kullanıcı Veribloğu İletişim Kuralları) Gelişmiş bilgisayar ağlarında paket anahtarlı bilgisayar iletişiminde bir datagram modu oluşturabilmek için UDP protokolü yazılmıştır. Uygulama programından diğerine mesaj göndermek için prosedürdür. 

                                                 AĞ KATMANI (NETWORK LAYER)

Ağ katmanı veri paketine farklı bir ağa gönderilmesi gerektiğinde yönlendiricilerin(router) kullanacağı bilginin eklendiği katmandır.

Bu katmanda veriler paket olarak taşınır.

Bu katman sayesinde veriler router aracılığı ile yönlendirilir.

Veri paketini hedefe yönlendirilmesi ve iletilmesi sağlanır.

İnternetin çalışması, hata işleme, tıkanıklık kontrolü, paket sıralama bu katmanda çalışır.

TCP/IP, IPX, AppleTalk gibi farklı ağ protokolleri bu katmanda çalışır.

Switchin ve routing teknolojisi bu katmanda çalışır.

IP protokolü bu katmanda çalışır.

ROUTER Nedir?

• Türkçe kullanımı ile ‘yönlendirici’ olarak adlandırılan router, iki ağı birbiriyle güvenli bir biçimde haberleştirmek için kullanılan donanımsal cihazlardır.

<<<<<<< ROUTER<<<<<<

SWITCH Nedir?

• Bağlı bilgisayarlar arasında haberleşmeyi sağlayan araçtır.

<<<<<<<<< SWİTCH <<<<<<<<

                                                       VERİ BAĞI KATMANI (DATA LINK LAYER)

Bu katman fiziksel katmana erişmek ve kullanmak ile ilgili kuralları belirler.

Veri bağlantı katmanı ağ üzerindeki diğer bilgisayarları tanımlama, kablonun o anda kimin tarafından kullanıldığının tespiti ve fiziksel katmandan gelen verinin hatalara karşı kontrolü görevini yerine getirir.

İkiye ayrılır:

• MAC alt katmanı veriyi ,alıcı ve gönderenin MAC adresleri ile beraber paketler ve fiziksel katmana aktarır.

         Alıcı tarafınta da bu işlemin tersini yapıp veriyi veri bağlantısı içindeki ikinci alt katman olan LLC’ye aktarmak görevini üstlenir.

• LLC alt katmanı bir üst katmanı olan ağ katmanı için geçiş görevi görür. Protokole özel mantıksal portlar oluşturur.

           Böylece kaynak makinada ve hedef makinada aynı protokollerin iletişime geçmesini sağlar.

           LLC ayrıca veri paketlerinden bozuk gidenlerin veya karşı taraf için alınanların tekrar gönderilmemesinden sorumludur.

           Flow Control yani alıcının işleyebildiğinden fazla veri paketi boğulmasının engellenmesinden de LLC sorumludur.

Bu katmanda ETHERNET  yada TOKEN RİNG olarak bilinen erişim yöntemleri çalışır ve bu erişim yöntemleri verileri kendi protokollerine uygun olarak işleyerek iletirler.

Veriler ağ katmanından fiziksel katmana gönderilir.

Bu aşamada veriler belirli parçalara bölünür.

Bu parçalara frame adı verilir.

• Frame (çerçeve):

Verilerin belli bir kontrol içinde göndermeyi sağlayan paketlerdir.

Ağlarda frame tipleri:

• 2 ETHERNET II
• 3 ETHERNET
• 4 TOKEN BUS
• 5 TOKEN RING

Veri bağlantı katmanının büyük bir bölümü ağ kartı içinde gerçekleşir.

Ayrıca switch  2.katmanda çalışan bir cihazdır çünkü 2. katmanda tanımlı MAC adreslerini algılayabilir ve bir porttan gelen veri paketini sadece gerekli olan yollayabilir.

• ETHERNET:

Ethernet, basit bir şekilde kablolu veya kablosuz ağda bilgisayarlar, routerlar ve switchler dahil olmak üzere cihazlara bağlanmak için kullanılan standart iletişim protokolüdür.

• TOKEN RING:

Token Ring (Halka Ağı), bilgisayarların bir daire içindeymiş gibi bağlandıkları bir ağdır ve ağ paketi halka boyunca dolaşarak bilgisayarların birbirleriyle bilgi alışverişinde bulunmasına izin verir.

• Veri Protokolleri Nedir?

 Bilgisayarlar ve ağ cihazları arasında iletişimi sağlamak amacıyla standart olarak kabul edilmiş kurallar dizisidir.

Bu kurallar dizisi temel olarak verinin ağ üzerinden ne şekilde paketleneceğini ve iletilen veride hata olup olmadığının nasıl denetleneceğini belirlemektedir.

                                              FİZİKSEL BAĞLANTI KATMANI (PHYSICAL LAYER)

Fiziksel katman OSI katmanları içinde ilk katman olarak anılır.

Temel işlevleri şu şekilde sıralanır;

Elektrik sinyalleri, ışık sinyalleri, radyo sinyalleri vb. sinyallerden sorumludur.

Gönderen tarafta fiziksel katman bir ve sıfırları elektrik sinyallerine çevirip kabloya yerleştirirken, alıcı tarafta fiziksel katman kablodan okuduğu bu sinyalleri tekrar bir ve sıfır haline getirir.

OSI modelindeki donanım katıdır ve repeater cihazları ,hub*,kablolar ,Ethernet bu katmanda çalışır.

Repeater(tekrarlayıcı) nedir?

Telekomünasyonda tekrarlayıcı, bir sinyal alan ve onu yeniden ileten elektronik bir araçtır. Sinyalin daha uzun mesafeler alabilmesi için ve iletimin uzatılması için kullanılır.

Hub nedir?

Cihazlara gelen veriyi bir takım elektrik sinyalleri olarak gören ve bu sinyalleri çoğaltıp, diğer portlarına gönderen cihazdır.

Port nedir?

Bilgisayar ağları için bir köprüdür. TCP ve UDP olmak üzere 2 protokolü bulunan port, bilgisayarlar arasındaki veri alışverişinin çekirdek üyesidir.

YANİ KISACA:

Veri alt katmanlara iletilirken iletim şu şekilde gerçekleşir:

Veri halinde alınan bilgi, taşıma katmanın segmentlere ayrılır.

Bu şekilde alıcı makinede tekrar bir araya getirilirken doğru sıralaması sağlanmış olur.

Ağ katmanına segmente bir şekilde gelmiş olan bir veriye burada adres bilgileri eklenerek paket haline dönüştürülür.

Veri bağlantı katmanında paketlere MAC adresleri eklenerek frame oluşur.en son aşamda fiziksel katmana gelen frameler burda bir bit dizisine dönüşerek hazır hale getirilir.

Bu iletim üst katmandan alt katmana doğru olur ve diğer bilgisayarda karşılaşılan veri fiziksel katmanda karşılanır yani yazımda da okumuş olduğunuz sırayla karşılanır ve üst katmanlara doğru hareket eder.